Detail Archief

Het archief, gevormd gedurende een halve eeuw gemeentelijk bestuur is intact gebleven voor wat betreft de series ingekomen stukken, brievenprotocollen en registers van verzonden brieven, begrotingen, rekeningen en bijlagen bij de rekeningen. Maar van de ruggegraat van het archief, de notulen van de vergaderingen van de gemeenteraad en van het college van burgemeester en wethouders, zijn helaas slechts spaarzame fragmenten bewaard gebleven.
Het gemeenteverslag van 1866 bevat de toenmaals geruststellende mededeling, dat het archief zich "in volkomen orde" bevindt, dat het dagtekent van 1818 (in werkelijkheid is dat van 1817) en dat "een beschrijving of inventaris" daarvan voorhanden is. Als de "volkomen orde" van dit jaarverslag zich enigermate dekt met onze begrippen op dit punt, moeten dus de series notulen op dat tijdstip nog voorhanden zijn geweest. De "beschrijving of inventaris" zou er ons over kunnen inlichten, maar zij is, evenals het grootste deel der notulen, spoorloos.

Het archief vertoont de typische trekken van de lilliputachtige bestuursorganisatie van een kleine plattelandsgemeente. Verschillende gebieden van overheidsbemoeiing, die terwille van een duidelijke begrenzing gevat kunnen worden onder de noemers openbare werken, openbare orde en veiligheid, openbare gezondheid, waterstaat, schijnen de bestuurders van Oud- en Nieuw Mathenesse nauwelijks enige zorgen te hebben gebaard; in ieder geval heeft hun werkzaamheid op deze terreinen slechts zeer fragmentarische archiefbestanddelen opgeleverd.

Bijzondere archivalische moeilijkheden bood de inventarisatie van dit archief niet, temeer niet omdat van de hand van de voormalige gemeentearchivaris van Schiedam, de Heer Drs. A. van der Poest Clement, reeds een, zij het zeer voorlopige, ordening was aangebracht. Wel moesten enkele malen op diverse plaatsen aangetroffen stukken, die blijkens datering en nummering gelicht waren uit de serie ingekomen stukken, weer op de hun toekomende plaats worden ingevoegd.

In dit toch al weinig omvangrijk archief, dat na 1850 slechts een tijdperk van zeventien jaar bestrijkt, is geen nasporing gedaan naar stukken, die voor vernietiging in aanmerking zouden komen, in de overweging eensdeels, dat de hieraan bestede tijd niet evenredig zou zijn aan het bereikte resultaat van ruimtebesparing, anderdeels dat bij zo grote schaarste aan archivalisch materiaal, ieder stuk dat nog bewaard is gebleven enig waardevol gegeven zou kunnen bevatten over de gang van zaken in een kleine gemeentelijke samenleving, die reeds vroeg in de tweede helft der vorige eeuw haar zelfstandig bestaan verloor.

Stads-, respectievelijk gemeentebestuur van Oud- en Nieuw-Mathenesse : 1817 - 1868

Ingevolge het reglement voor het bestuur ten plattelande van Holland d.d. 9 oktober 1816 en het besluit van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, d.d. 25 maart 1817, houdende de ontbondenverklaring van de gemeentebesturen in Zuid-Holland, trad met ingang van 1 april 1817 voor de gemeente Oud- en Nieuw Mathenesse een nieuw gemeentebestuur in functie, onder de schout-secretaris W.N. Cool, die bij koninklijk besluit van 4 maart 1817 reeds als zodanig was aangesteld.
Tot 1 januari 1868 heeft de gemeente Oud- en Nieuw Mathenesse een zelfstandig bestaan geleid. Bij koninklijk besluit van 28 december 1867 verdween zij uit de rij der plattelandsgemeenten en werd haar grondgebied gevoegd bij dat van Schiedam.